Fındık üreticisinin kâbusu olan, üreticinin mahsulünü ucuza almak için gayret sarf eden İtalyan firması Ferrero, eğitim adı altında düzenlediği programlarla Samsun’da sahaya inerek daha fazla çiftçiye ulaşmayı hedefliyor.
Fındık hasadı yaklaşırken Değerli Tarım (FFV) sürdürülebilirlik programı kapsamında Samsun’da çalışmalarına başlayan Ferrero, 2017’den bu yana Samsun’da sekiz model bahçede gerçekleştirdikleri tarım uygulamaları ve etki alanları ile ilgili bilgiler veriyor.
Yıllardır her hasat döneminde mağdur edilen çiftçilerden gelen tepkiler üzerine geçen sene çok sayıda STK Temsilcisi ve siyasetçi konuya ilişkin açıklamalar yapmış son olarak da Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler, fındık sektöründe tekel olmaya çalışan İtalyan firması Ferrero hakkında Rekabet Kurumu nezdinde hukuki süreci başlatmıştı.
Gecen sene (2022) fındık hasadı öncesi yaşanan sorun ve sıkıntıları dile getiren ve tepki gösterenlerin açıklamaları ise şu şekildeydi:
“HER SENE AYNI OYUNLAR DÖNÜYOR”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar,
500 bin üreticinin canla başla, zorlu iklim ve doğa şartlarında çalışarak ürettiği fındığın üzerinde yapılan art niyetli planların farkındayız. Geçen sene (2021) ucuza kapattıkları fındıktan kurun artmasıyla birlikte büyük paralar kazanan tekeller, bu sene de aynı şeyi yapmak istiyor.
Ferrero’nin fındık alım fiyatını TMO’nun açıklamış olduğu fiyatın gerisinde kilogramı 48 ve 49 lira olarak açıklıyor. Bu yatırımcı, görevi olmaksızın piyasaya müdahale etme gereği de duyuyor. Kendine kartel yapı oluşturuyor, kendisi ile iş birliği yapan tüccardan fındık alıyor, işbirliği yapmayanı kendince cezalandırarak piyasadan çekilmelerini sağlıyor.
“BU DURUM APAÇIK TEFECİLİKTİR”
TMO fiyatına ürün alan adil ve dürüst fındık tüccarın, bu yabancı firma paydaşları tarafından ve tekelci firmalarla işbirliği yapmadığı sürece, satın aldığı fındıkların ihracatçılar tarafından alınmayacağı şeklinde tehdit edildiğini de odalardan gelen bilgilerden öğrendiklerini ifade eden Bayraktar, “Bu durum apaçık tekelciliktir; bu yolla sadece tüccar değil, üreticimiz de mağdur ediliyor” diyerek tepki gösterdi.
“DEVLETE MEYDAN OKUYORLAR”
“Bu durum açıkça devlete meydan okumaktır” diyen Bayraktar, basın açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı:
“Bu tekelci firmayla işbirlikçileri ‘Ben sizin piyasanızı tanımam, sizin ülkenizde kendi piyasamı oluştururum’ diyor. Bu açıkça devlete meydan okumaktır. Geçen sene ucuza kapattıkları fındıktan kurun artmasıyla birlikte büyük paralar kazanan bu tekeller, bu sene de TMO’nun altında bir fiyatla üreticinin malını alıp kurdaki artışlarla birlikte fındıktan büyük kazançlar elde etmeyi hedefliyor. Ayrıca buna karşı çıkan tüccar, sanayici, ihracatçı kim varsa onları yok etmeye çalışıyor”
—
CHP Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun,
“ÜRETİCİYE İHANET ETMEKTİR”
“Fındık piyasasını tekelinde tutan yabancı bir şirketin ucuz ürün toplamasına yarayan bu düşüşle fiyatlarda manipülasyon yapılmaktadır. Bu yanlıştan bir an önce dönün.
Serbest piyasada fındık 63 liraya ulaşırken TMO, 58 ve 61 TL üzerinden fındık satışına başladı ve fındık fiyatları 7-8 lira düştü. Yapılan bu satış, fındık piyasasını tekelinde tutan yabancı bir şirketin ucuz ürün toplamasına yaramaktadır, fiyatlarda manipülasyon yapmaktır. Yapılan bu iş üreticiye ihanet etmektir.
Siyasi iktidar tüm uyarılarımıza rağmen fındık taban fiyatını 51-53 arasında belirleyerek, üreticiyi mağdur etmişti. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) de fındık alımlarını bu fiyatlar üzerinden yapmıştı. Ağustos 2022’den bu yana fındık fiyatı serbest piyasada yükseldi ve şu anda 63 liraya kadar ulaştı. Ancak tam da bu sırada, üreticinin kazanmasını istemeyen karanlık eller yeniden devreye girdi.
İYİ Parti Grup Başkanvekili ve Samsun Milletvekili Erhan Usta ise 52 TL olarak açıklanan fındığın 38-40-43 TL gibi bir fiyattan gittiğini, bunun tek sebebinin de TMO’nun alıcı olarak piyasaya geç girmesinin olduğunu söylemişti.
Usta, “Fındık üreticisi yine tüccara mahkûm ediliyor. Böyle giderse parayı yine Ferrero şirketi kazanacak” diyerek uyarmış Hükümeti duyarlı olmaya davet etmişti.
—
Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler,
HUKUKİ SÜRECİ GÜLER BAŞLATTI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ordu Mitinginde 54 TL olarak açıkladığı fındık fiyatını, bu açıklamadan 33 gün sonra daha düşük fiyata alacağını duyuran İtalyan firması Ferrero’ya karşı Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler hukuki süreci başlatmıştı.
Başkan Hilmi Güler, belediye meclis toplantısında yaptığı konuşmasında, “Şunu çok iyi bilsinler ki fındık olmazsa Ferrero da olmaz. Türkiye’nin stratejik öneme sahip ürünü olan fındık üzerinde dönen oyunları asla kabul etmeyeceğiz ve fındık için savaşmaya devam edeceğiz” demişti.
“CUMHURBAŞKANI’NA KAFA MI TUTUTORLAR!”
Rekabet hukukunun bir egemenlik hakkı olduğunun altını çizen Başkan Güler, konuşmasının devamında ise şu ifadeleri kullanmıştı:
Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan 30 Temmuz günü Ordu’ya teşrif ettiler ve fındık taban fiyatını 54 TL olarak açıkladılar. Bu fındık fiyatından 33 gün sonra bir başka kurum ikinci bir fiyat açıkladı. Bir devlet başkanı bütün kurumları ile hesap kitap yapıyor, kuruluşlarından uzman birimlerinden rakamlar alıyor, bunun neticesinde odalar ve tarım kurumları hesap yaparak bir taban fiyat çıkıyor. Bu taban fiyat hesap kitap yapılarak ortaya çıkan bir rakam. Dolayısıyla bu rakamı 54 TL olarak açıklıyor. Ondan 33 gün sonra nasıl bir cüretse bir başka kurum kalkıyor 48+1 diye fiyat açıklıyor. Bu pek teamüllere ve usule uyan bir şey değil. Ve bunu neticesinde üçüncü bir fiyat oluşuyor 42 gibi 40’larda şu anda 44 gibi bir rakam var. Bu tabi kabul edilebilir bir şey değil.
“BELGELERİ SUNDUK”
Belediye iştiraki olan ORTAR şirket ve bir sanayi kuruluşu ile birlikte Rekabet Kurumu’na başvurduk. Dikey bütünleşik yapıyı oluşturan Ferrero şirketi ile ilgili belgelerimizi ve çalışmalarımızı toparlayıp sunduk. Tabi gördük ki yasal başvuru olmazsa gidişatın çok kötü gittiğini, seyredeceğini gördük. Bu anlamda gerek üretici gerek manav gerekse fındık kırma makinalarımız ve ihracatçılarımız sistem dışına itilmek aşamasına gelmişti. Bunun yolu da rekabet hukukunu çalıştırmak oldu.
“ADELETE SIĞINDIK”
Rekabet hukuku bir egemenlik hakkıdır. Bu hakkı Türkiye Cumhuriyeti devleti ve milleti adına rekabet kurumu belirler ve kullanır. Bu nedenle bir hukuk devleti olan ülkemizde hukuktan başka sığınacak yer olmadığı için süreci başlattık gelişmeleri hep birlikte takip edeceğiz.
“FERRERO’ya GEBE DEĞİLİZ”
Unutulmasın ki Ferrero olmadan fındık olmaz gibi bir hava oluşturuyorlar. Biz de şunu ifade ediyoruz ki fındık olmazsa Ferrero da olmaz. Dolayısıyla çalışmalarımızı belli bir ciddiyetle yapacağız. Herkesin hakkını, hukukunu da yabancı firmaların da yerli firmaların da hakkını hukukunu koruyan bir hukuk sistemi var bunun tesis edilmesi için de biz de görevimizi yapıyoruz, yapacağız.
Tüm bu açıklamaların ve tepkilerin ardından Ferrero şirketi ile ilgili belgeleri ve bilgileri toparlayıp Rekabet Kurumu’na başvurarak hukuki sürecin başlamasının yolunu açan Güler’in başvurusu kabul edilerek 15.11.2022 tarihinde Ferrero Fındık İthalat İhracat ve Ticaret AŞ hakkında soruşturma açıldı.
REKABET KURUMU: “BELGE VE BİLGİLER CİDDİ VE YETERLİ”
Rekabet Kurumu’nun konuya ilişkin açıklaması ise şu şekilde:
Ferrero International S.A. ve iştiraklerinin fındık pazarında, üretimden itibaren, alım, kırım ve ihracat aşamasına kadar tüm seviyelerdeki eylemleri ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettikleri iddiasına yönelik olarak yürütülen ön araştırma Rekabet Kurulunca karara bağlandı.
Ön araştırmada elde edilen bilgi, belge ve yapılan tespitleri 03.11.2022 tarihli toplantısında müzakere eden Rekabet Kurulu, bulguları ciddi ve yeterli bularak; Ferrero Fındık İthalat İhracat ve Ticaret AŞ hakkında soruşturma açılmasına, 22-50/734-M sayı ile karar verdi.
Rekabet Kurumu’nun Ferrero Firması hakkında soruşturma açılmasına karar vermesinin üzerinden 7 ay geçti. Henüz soruşturma tamamlanıp sonucu kamuoyu ile paylaşılmadı.
samsunanaliz.com olarak konuyu Rekabet Kurulu’na taşıyan Ordu Belediyesi Yetkileri ile yaptığımız görüşmede henüz bir sonuç bildirilmediği, sürecin devam ettiği bilgisi paylaşıldı.
Gelinen noktada fındık üreticisinin korkulu rüyası olan İtalyan firması Ferrero önceki gün yaptığı bir programla çiftçileri tekrar ikna turuna başlamış gibi görülüyor.
Fındık hasadı yaklaşırken sürecin nasıl işleyeceği, fındık fiyatının ne zaman açıklanacağı konusunda henüz gündemde bile değil.
